
H IEΡΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ
Η Ιερά Εικόνα της Παναγίας Υπαπαντής κατά την παράδοση βρέθηκε σ’ έναν στάβλο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας , μετά από όραμα που είδε ένας σταβλίτης. Για την ακρίβεια στο σημείο που τώρα στέκει αγέρωχος ο Ιερός Ναός της Υπαπαντής, στην τουρκοκρατία υπήρχαν οι στάβλοι του Πασά της Καλαμάτας.
Ένας μικρός σταβλίτης κρυφοχριστιανός λοιπόν για τρεις μέρες έβλεπε στον ύπνο του μια νεαρή γυναίκα μαυροφορεμένη να περπατά μέσα στον στάβλο, να τον πλησιάζει και να του λέει να ακούσει αυτά που έχει να του πει το άλογο. Το πρωί που ξυπνούσε δεν καταλάβαινε τι σήμαινε το όνειρο. Μέχρι που την τρίτη μέρα παρατήρησε ότι το άλογο χτυπούσε το πόδι του επίμονα σε ένα σημείο. Ζήτησε άδεια από τον Πασά και μαζί με άλλους άνδρες έσκαψαν και ως εκ θαύματος εμφανίσθηκε η εικόνα της Παναγίας. Εικάζεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά και ότι προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη και έφτασε εδώ δια θαλάσσης την εποχή της Εικονομαχίας.
Αργότερα στο σημείο εκείνο χτίσθηκε ναός αφιερωμένος στην Υπαπαντή του Σωτήρος, στον οποίο τοποθετήθηκε η εικόνα. Το αξιοθαύμαστο ήταν πως ενώ στο πίσω μέρος της ήταν καμένη, το μπροστινό τμήμα, όπου είναι ζωγραφισμένη η Παναγία Βρεφοκρατούσα με τον μικρό Ιησού στην αγκαλιά της, ήταν ανέπαφο.
Μετά από εύρεσή της, η εικόνα τοποθετήθηκε στο ναό του Αγίου Γεωργίου (μητροπολιτικό ναό τότε), το 1843 στο ναό Αγίων Κωνσταντίνου Ελένης (μονή Καλογραιών), το 1854 στον επισκευασμένο ναό της Υπαπαντής και από 1873 στο σημερινό.
Η λιτάνευση της εικόνας έγινε για πρώτη φορά 1841 για να σταματήσει την επιδημία πανώλης που είχε χτυπήσει την πόλη . Η καθιέρωση της ετήσιας λιτάνευσης έγινε το 1884.
Η γιορτή της Υπαπαντής στην Καλαμάτα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά θρησκευτικά γεγονότα της πόλης. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών, πραγματοποιείται πανηγυρική θεία λειτουργία και λιτανεία της ιερής εικόνας στους δρόμους της πόλης, στην οποία συμμετέχουν πλήθος πιστών. Η λιτανεία είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή, με τη συμμετοχή των κατοίκων της Καλαμάτας και των επισκεπτών, που ακολουθούν την εικόνα της Υπαπαντής με κατάνυξη και σεβασμό.